На главную страницу
Отправить сообщение
Карта сайта

Закрыть
Логин:
Пароль:
Забыли свой пароль?
Регистрация
 Войти  Регистрация

Филиал ГРДНТ им. В.Д. Поленова
"Финно-угорский культурный центр
Российской Федерации"













Календарь

Стр?ча лун?



Кузь олан отирыс му вылас кужис? гаж?тчыны, т?дiс? к?р и кыдз. Уналаын коми-пермяккез м?д?тлiс? Стр?ча нима вежа лун. Радейтiс? сiй? и том, и п?рись, и визыв челядёк.
Лобоз деревняын эз в?в не часовня, не юрбитан керку, кытч? бы ?ксьывлiс? юрбитiссез. Сiй?н быд?с й?зыс иньд?тчывлiс? Гаинчи деревня?. Сэтчин и часовня сулалiс, и нельки батюшка в?л?ма.
П?рись отирыс рытсянь лэдзчас?, ойбыт юрбит?ны, а томжыккез – асывнас, шондi петан одзын. Сэсся быд?нныс мун?ны горттэз?, видзчись?ны г?ссез?с, л?сь?тч?ны рытся гаж?тч?м кеж?.
Стр?ча асыл? челядь?с оз ков сайм?тны. Боёк нывкаоккез рытсянь баитч?мась чук?ртчыны деревня конеч?, мед мунны Беля воль?, деревня дынсянь неылiсь в?рок?.
В?р ш?рас эм ляг?т места, сэтiсь нiя нетшкас? нитш, керас? нитш акань (кытш?мк? важ трепиччез? к?ртавл?ны нитш, шогм?т?ны сэтiсь акань), а к?р гырись нывкаэз локтас? кыдзокла в?рас, ?тлаын нык?т нылочкаэз петкотас? и нитшаканьс?.
Нывка чук?рокас в?лiс? и сэтш?м?сь, к?дна л?сь?тчис? ни айка сай?, и том?сь, к?дна тон эш? котрасис? деревня кузя да орсiс? челядь орсаннэз?, а талун виль м?д?тчаннэз? пасьтась?м?сь, каттисис? ыджытжыккез коласын.
Медодз, в?рись пет?м б?рын пондiс баитны Паладь, статя мыг?ра нывка:
- Нывкаэз! Петам да мунам, да кытч? ж? пырам?
- Дак ворас пырам, - шыасис кинк? табуноксис.
- Ог?. В?рас ош кутас, - паныт гор?тчис Паладь.
- А ми пу выл? каям, - орс?м?н ну?тiс баснис? уч?т мыг?ра, но ?ддь?н чож Анна.
- Пу вылас ур пурас, - одзлань видзис ответ Паладь.
- Дак сэк лог дор? лэдзчам, - пешлiс сёрнитны ?рин.
- Лог дорас нюр инька нятяс кыскас, - б?ра бытьт? адззис мый гор?тчыны Паладь.
- Дак сэк ин? Лобоз мыск? каям?, - одз? петышт?м?н гор?тчис ?кся, крут каджа да вылын мороса, нач ни невестасял?м нывка.
Этшш?м баснис? туйис кывны Стр?ча асыл?, Беля воль в?рок дорись уна годдэз сь?рна. Дзир баитiссезыс вермис? вежсьыны: мук?дс? арнас корасяс? ж?ник сай? и нылiсь кыввес? пондас баитны кинк? томжык.
Медб?рья кыввез баит?м б?рын челядь коласiсь кот?р?н одз? петiс? кык визыв нывкаок, тэчис? «крест на крест» киэз, сэтч? пуксь?тiс? нитш аканьс?. Б?раныс, керал?м кыдзок?н кианыс, сувтчис? Паладь да ?кся. А ны б?рсянь кык морт?н сувтч?м?н да оча ки кутчись?м?н сувтчис? и м?д нывкаэзыс.
Одзланьын понд?тiс?, а б?рсяняс кватитiс? нюжлалан частушкаэз, к?дн? сьывлiс? дзир Стр?ча коста:
Челядь, локт? ?ксям?
Стр?час? гаж?там?
О-э-о, о-э-о, Стр?час? гаж?там?
Беля воль? мунам?
Нитш аканьс? керам?
О-э-о, о-э-о, нитшаканьс? керам?
Лобоз мыск? каям?
Гора песня сьылам?
О-э-о, о-э-о, гора песня сьылам?…
Сiдз сьыл?м?н, деревня кузя, мунiс? кыкнан улич?т. Да не просто сiдз, а керкуэз дынiсь видз?тлiс? рытсянь «садит?м» кыдзоккез. К?да кыдзокл?н косьм?м листыс, дак ум?ль годыс керкуын олiссез понда лоас, а к?дал?н сэтш?м ж? зелён?й да ловья – бур год выл? туяс надейччыны.
Сэсся мыс выл? каяс?, садитас? кыдзокс?, нитш аканьс? увтас пуксь?тас?, чикиссезсиныс лентаэз?н да быд р?ма трепиччез?н м?д?тас? нимлуна пуокс?. Шысетт?г. Дзир быдыс аск?ттяс козинс? сетiк? кыдзокыслiсь мыйк? кор?.
А сэт?н и орсаннэз?н кутчас? орсны.
?рин да Анна пондiс? чеччасьны п?в вылын. Чеччасис? дыр, кытч?дз ?тiкыс эз усь п?в вывсис. А усис Анна. Сыл? сиви вылас нитш аканьс? вож?тiс?, да кыдзокыс г?г?р ысл?тны пондiс?, а мед изгаляйтчыштны буржыка, уч?тжык челядьыс коласiсь кин?ск? ?тлаын пуксь?тiс?. М?дыс, оз и кыв ( или, бытьт?, оз и кыв) котрась? кыдзокыс г?г?р.
- Уф, уф, - ружт?м?н пидз?ссэз выл? сувтчис Анна, - мыдзи, сэсся ог вермы кыскавны.
И но ж? нерны нитш аканьс?, к?р пуксь?тiс? б?р кыдзокыс увт?. Быдыс, челядьыс коласiсь старайччис чувйыштны сiй? да мыйк? гор?тчыны:
- Кытшом, тэ, нитш акань, чукыля кока.
- Кытшом, тэ, нитш акань, нёшт?м.
… Ыджыт юра …
… Пинь?ла ?ма …
… Пашм?м юра …
… Пиньт?м …
Кытч?дз челядь орс?тчис? кыдзокыс г?г?р, ыджытжык нывкаэз мунiс? б?р горт?, мед отсавны ай-мамнысл? пантавны да г?стит?тны ылiсь локт?м г?ссез?с. Сэсся ?тлаын нык?т кай?тас? сь?раныс быдкодь сёяннэз да юаннэз. Сёй?ны-ю?ны кыдзокыс увтын.
Медодз п?рисьжык инькаэз нывкаэзк?т сьыл?ны кузь песня« Троичаыс асыл? да чочком кыдз увтын…», киись ки берд? кутчись?м?н ветл?т?ны кыдзокыс г?г?р.
Гаж?тч? й?з, чулал? лун.
Шондi пуксян дорын кыдзокс? ?тлаын нитш аканьнас кольлал?ны Лобозика лог дор?.
- Ой, подружкаэз, да менам донаэз
Да, тi , мыйл? паськ?м?с менчим ч?втат?? ...
… Ну? мен?, тi, да визыв ю дор?
Чапк?-иньд?т? да визыв ю кузяс
Нор?н горз?-те да тiй? ме понда…, - понд?тчис кинк? сьывны. Сыл? отсалiс? м?дiккез: и инькаэз, и нывкаэз, и шыр б?ж кыза чикисёка нывкаоккез г?г?ртiс? кыдзокс?, и ч?вталiс? сы вылiсь асывся козиннэс?: кин чышьян, кин лента, кин сер?т?м йи. Ч?вт?м кыдзокс? шедтiс? муись, босьтic? ки?, йывнас б?р?, а кокнас одзлань, кыдз кул?м морт?с. Нуик? быдыс старайччис кватитны кыдзокыслiсь ув. Иньп?л?с сьылiс?, дзир мужиккез мунiс? ч?л?м?н.
Лобозика лог д?рын кыдзокс? лэдзис? ва?, а нитш акань?с разис? да нитшс? чапкалiс? му кузя и сэт?н ж? шувлiс?:
- Ась быд?с ум?льыс ва? в?й?, а бурыс му кузя паськал?.
Сыб?рын быд?с й?зыс кайис? деревня вевд?р?. Сэтчин зонкаэз кер?мась потшшезiсь дюттян. Натьт? асыл?дз дюттясяс да гаж?тчас томп?л?с. Ор?тт?г гармоння увт? киссис? частушкаэз:

Строк и строк, строк и строк
Мича ныл?й ?ринок
Чача син, сера син
Мыля том?н б?басин?

Муна-лэдзча К?сва дор?
Баддес? чеглала
Л?з каймиа чышьянок
Мил?йл? козьнала…

К?сва ю кот?ртiс нёль километр ылынаын Лобозыс дынсянь, и ыджытжык нывкаэз гусь?н кот?ртiс? сэтчин гадайччыны юркытшшез вылын.
?кся да Паладь гусь?н сиб?тчис? туёк кузя мат? ю дорас, да ойш?рнас чапкис? юркытшшезныс? ва?. Нiя жагвыв уйис? кытч?дзк? берег дорсис, но сэсся сувтчис? ва ш?рас: и одзлань оз мун?, и оз? в?й?.
-- Мый сэтш?мыс, вакульыс ли мый ли сувт?тiс? – пол?м?н бобгис Паладь.
-- Нем ог веж?рт, -- дрожитан голос?н шыасис ?кся, да тэрмась?м?н пондiс тэчны пернапассэз. Сiдз кыссис сэтч?дз, кытч?дз юркытшшезыс сулалiс? ?тiк местаын, но к?р нiя пондiс? лэбтiсьны вывлань?, нывкаэзыс эз? ни понд? видзчисьны, мый лоас одзлань, а чирз?м?н чеп?ссис? гортлань?.
К?р локтiс? деревня дын?, то гусь?на баитчис? некинл? не висьтасьны адззыл?мыс йылiсь, а асьныс иньд?тчис? гортэз? да чожажык пырис? шоныт ольпась пытшк?…
А деревня вевд?рын сё эш? кылiс? гармоннял?н шыэз да дюттясиссезл?н гор?тл?м. Стр?ча лун чулалiс. Бура м?д?тiс? деревенса вежа лунс?.
А сибал?м ар?, кыдз лымыс вевттис мус? чочком чышьян?н, сiдз и ?ксялiсь да Паладьлiсь юррезныс? чышьяннэз?н вевттис?, кыкнанныс айка сай? мунiс?, гора свадьбаэз орсiс?.

Назад в раздел




Календарь праздников


Фотоальбом





Главная | Новости | ФУКЦ РФ | Сообщество
Сайт находится в стадии информационного наполнения.
Ваши замечания и пожелания Вы можете оставить здесь.



Республика Коми, г.Сыктывкар, ул. Ленина, д. 73,
тел./факс (8212) 440-340,
e-mail: [email protected]